اثناعشریات
معنی
[ اِ عَ شَ ری یا ] (ع اِ مرکب)
ابوریحان بیرونی در التفهیم آرد: اثناعشریات
چیست؟ نیم شش یک برج است چون برج را
به دوازده قسمت کنی راست، تا هریکی دو
درجه و نیم باشد. و هریکی را خداوند است.
اما بهر برجی نخستین اثناعشریه خداوند برج
راست و دوم خداوند دوم برج را و سیوم سیوم
را و همچنین تا به آخر برج. و از بهر آنک
ضرب
آسانتر است از قسمت، بود که کسی
را در درجه ها و دونیمگان افکندن دشخوار
آید و بخاصه که اندر او کسر نیمه است.
مردمان آسان کردن این شمردن را گفتند که
بگیرد از اول برج تا بدان درجه و دقیقه که
اثناعشریت او خواهی و اندر دوازده ضرب
کن و آنچه گرد آید سیگان بیفکن و هر برجی
را سی گیر و ابتدا از آن برج کن که اندر او
اثناعشریت خواهی و بتوالی بروج همی رو.
پس آن برج که بدو رسی و او را سی درجه
نداری خداوندش خداوند اثناعشریت آن
درجه است که خواستی و این چیزی است که
هم رومیان و هم هندوان بر او اتفاق کردند.
رجوع به التفهیم چ طهران صص ۴۱۵ -۴۱۶
شود.